پارابن چیست؟

نگهدارنده‌های موثر، به دلیل مهار رشد میکروارگانیسم‌هایی مثل باکتری، قارچ و مخمر اهمیت دارند و پارابن‌ها که از گروه استرهای هیدروکسی‌بنزوییک اسید هستند برای اولین بار در سال 1923 میلادی به عنوان رایج‌ترین نگهدارنده در صنایع مواد غذایی، ‌داروسازی و آرایشی و بهداشتی معرفی شدند. پ‍ارابن‌ها طبق تاییدیه سازمان غذا و دارو، همچنان در دسته بزرگ‌ترین و پرمصرف‌ترین نگهدارنده‌ها هستند.

چگونگی عملکرد پارابن ها

اثر میکروبیولوژی پارابن‌ها هم روی باکتری است و هم روی قارچ. به دلیل پیچیدگی فاکتورهایی مثل نسبت حلالیت در آب و چربی، اثربخشی، گرایش به سازگاری میکروبی و حتی تجزیه بیولوژیکی‌، استرهای پارابن معمولا در ترکیب با سایر نگهدارنده ها استفاده می‌شوند.
در این دسته، زنجیره‌های طویل (پروپیل و بوتیل پارابن) کپک و مخمر را از بین می برند. در حالی که زنجیره‌های کوتاه (‌متیل و اتیل) در مقابل باکتری‌های گرم مثبت و به میزان کمتر در برابر باکتری‌های گرم منفی موثر هستند. بنابراین به دلیل کم‌ اثر بودن پارابن‌ها روی باکتری‌های گرم منفی، اغلب با سایر نگهدارنده‌ها استفاده می‌شوند تا بتوانند در طیف وسیعی اثر ضدمیکروبی داشته باشند. مثلا از پارابن و فرمالدئید یا فنوکسی‌اتانول و اغلب با یک شلاتور تشکیل شده‌اند.
EDTA مثل پارابن‌ها بیشتر در کرم و لوسیون کاربرد داشته و در امولسیون‌های اسیدی موثرترند. در محصولاتی مثل شامپوها و نرم کننده ها که در آنها درصد بالایی از آب وجود دارد، احتمال آلودگی با باکتری گرم منفی بیشتر است؛ بنابراین در این فرآورده‌ها کمتر از پارابن استفاده می‌شود.
در فرآیند تولید امولسیون، قبل از شکل‌گیری آن، معمولا پارابن در فاز آبی، حل می‌شود. بنابراین در فاز چربی امولسیون، چون پارابن کمتری وجود دارد، اثر ضدمیکروبی کاهش می‌یابد.
در بیشتر موارد برای اندازه‌گیری اثر نگهدارنده‌ها در محصولات‌، از تست‌های استاندارد آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

ارزیابی ایمنی پارابن ها 

پروفایل ایمنی پارابن‌ها،  به طور گسترده توسط نهاد‌های نظارتی جهانی، دانشگاهی و صنعتی مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات پره‌کلینیکال شامل ارزیابی سمیت حاد، سمیت ژنی، تحریک پوستی‌، حساسیت و بررسی توکسوکنیتیک است. مطالعات کلینیکال نیز تحریک و حساسیت و سمیت نوری را ارزیابی می‌کند.
پارابن‌ها در غلظت‌هایی که در محصولات استفاده می‌شوند، سمی و کارسینوژن نیستند. پارابن‌ها به‌ راحتی از ادرار دفع می‌شوند و در بافت تجمع نمی‌یابند و به آسانی هیدرولیز و متابولیزه می‌شوند. در مصرف موضعی روی پوست، توسط استرازهای پوستی و در مصرف خوراکی در مسیر اول کبدی متابولیزه می‌شوند.
در اولین مقاله مروری در مورد پارابن در سال 1984، به این نتیجه رسیدند که نگهدارنده‌های ایمن در محصولات آرایشی و بهداشتی شامل متیل‌پارابن‌، پروپیل‌پارابن، بوتیل‌پارابن، ایزوپروپیل‌پارابن و ایزوبوتیل‌پارابن هستند. در مطالعات برون‌تنی و برخی از مطالعات درون تنی، پارابن‌ها اثرات استروژنی ضعیفی نشان دادند که با افزایش طول و انشعابات زنجیره جانبی الکیل‌، اثر استروژنی آنها افزایش می‌یابد. درحالی که این مطالعات برون‌تنی و درون‌تنی نشان دادند که متابولیت رایج پارابن که هیدروکسی بنزوییک اسید نام دارد، هیچ‌گونه اثر استروژنی ندارد. 

ارزیابی زیست محیطی پارابن ها 

پارابن‌هایی که در محصولات آرایشی بهداشتی استفاده می‌شوند، زیست‌ تخریب‌پذیر هستند و سرعت حذف بالایی دارند. به دلیل حلالیت در آب بالا، بیشتر در محیط‌های آبی یافت می‌شوند ولی تجمع نمی‌یابند. در مطالعات طولانی‌مدت‌، ارزش سمیت آبی آنها پایین گزارش شده است و چون به سرعت تخریب می‌شوند، خطری برای محیط زیست ندارند.

خلاصه ایی از خصوصیات پارابن ها 

پارابن‌ها، نگهدارنده‌های مهمی هستند که برای انسان و محیط زیست ایمن هستند و در صنایع داروسازی، مواد غذایی و آرایشی بهداشتی کاربرد فراوان دارند. بدون در نظر گرفتن نوع سیستم‌های نگهدارنده‌، امروزه محصولات مراقبت شخصی‌، با استانداردهای دشواری از نظر ایمنی و اثرات ضدمیکروبی روبرو هستند.

نکات کلیدی درباره پاربن ها 

•    پارابن‌ها در صنایع داروسازی، مواد غذایی و آرایشی و بهداشتی به عنوان نگهدارنده‌های موثر تاریخچه طولانی دارند.
•    به دلیل پیچیدگی خصوصیات، استرهای پارابن معمولا در ترکیب با سایر نگهدارنده‌ها استفاده می‌شوند.
•    پارابن‌ها برای انسان و محیط زیست ایمن هستند.

مقالات بیشتر >>> چگونگی حفظ سلامت استخوان ها