موم عسل چیست؟

آیا می دانید زنبور ها فقط عسل تولید نمی کنند، بلکه زنبورها می توانند موم را از شیره درختان با برگ های سوزنی شکل یا درختان همیشه سبز تولید کنند. وقتی زنبورها شیره را با ترشحات شان و واکس زنبور ترکیب می کنند، یک ماده چسبناک سبز- قهوه ای رنگ تولید می شود که از این ماده برای ساخت کندو استفاده می شود که به این ماده، موم عسل می گویند.

هزاران سال پیش، نخستین انسان ها از موم عسل به دلیل داشتن خواص درمانی استفاده می کردند. یونانیان نیز از موم عسل برای درمان آبسه استفاده می کردند. آشوریان نیز از این ماده برای درمان زخم و جراحات و تومورها و مبارزه با عفونت ها و کمک به روند درمان استفاده می کردند. مصریان نیز از موم برای مومیایی کردن جسد استفاده می کردند.

ترکیب و محتویات موم عسل بسته به مکان زندگی زنبور عسل و نوع درختان و گلها در دسترس ان ها متفاوت است. به عنوان مثال ترکیب شیمیایی موم اروپایی مشابه موم برزیلی نیست. به همین دلیل است که نتیجه گیری در مورد مزایای موم عسل و فواید آن برای سلامتی، کار محققان را دشوار کرده است.

ترکیبات التیام بخش موم عسل:

محققان بیش از 300 نوع ترکیب را در موم عسل شناسایی کرده اند که اکثریت این ترکیبات از نوع پلی فنول ها هستند. پلی فنول ها آنتی اکسیدان هایی هستند که در مقابله با بیماری و آسیب به بدن بسیار مفید و سودمند هستند.

موم عسل حاوی پلی فنول هایی به نام فلاونوئیدها هستند. فلاونوئیدها در گیاهان تولید می شوند و نقش محافظت را برعهده دارند. فلاونوئیدها معمولا در غذاها و خوراکی هایی یافت می شوند که از خواص آنتی اکسیدان برخوردارند که از جمله می توان به میوه ها، چای سبز، سبزیجات اشاره کرد.

نتیجه تحقیقات: موم عسل از خواص آنتی باکتریال، ضد ویروس، ضد قارچ و ضد التهاب برخوردار است اما تحقیقات علمی در مورد موم عسل بسیار اندک است. محققان هنوز به علت آن پی نبرده اند اما به نظر می رسد که موم عسل می تواند با برخی باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها مقابله کند.

زخم و جراحت:

موم عسل حاوی ترکیب خاصی بنام پینوکمبرین است. پینوکمبرین یک فلاونوئید است که به عنوان ضد قارچ عمل می کند. این محتویات ضدالتهابی و ضد میکروبی به موم عسل این ویژگی را داده اند تا از این ماده در درمان زخم و جراحات استفاده شود. یکی از مطالعات نشان داد که موم عسل می تواند به درمان سوختگی کمک کند و رشد سلول های جدید و سالم را تسریع کند.

مطالعه دیگر نشان داد که استفاده از عصاره الکلی موم به صورت موضعی در کاهش سلول های ماست در زخم ها و آفت های دهانی بسیار موثرتر از کرم های استروئیدی است. سلول های ماست با التهاب و کند شدن روند درمان زخم و جراحات ارتباط دارند.

تاول ها و تبخال های تناسلی:

روغن ها و پمادهای حاوی 3 درصد موم عسل روند درمان تاول ها و تبخال های تناسلی را تسریع کرده و علایم آن ها را کاهش می دهند.

نتیجه یکی از مطالعات نشان داد که استفاده از موم عسل روزی 3 بار به درمان سریعتر تبخال کمک می کند. محققان نشان دادند که کرم حاوی موم عسل نه تنها مقدار قارچ های ویروسی موجود در بدن انسان را کاهش می دهد بلکه از بدن در برابر ویروس تبخال محافظت می کند.

سرطان:

موم عسل نقش بسزایی در درمان سرطان ها دارد. طبق مطالعات و تحقیقات، برخی اثرات ضد سرطانی این ماده شامل موارد زیر می باشد:

•     جلوگیری از تکثیر و مضاعف شدن سلول های سرطانی
•     کاهش احتمال سرطانی شدن سلول ها
•     مسدود کردن مسیرهای مخابره سلول های سرطانی به همدیگر

مطالعات نشان دادند که موم عسل می تواند یک گزینه مکمل – البته نه یک درمان به تنهایی - برای درمان سرطان باشد. همچنین تحقیقات نشان دادند که مصرف موم چینی به دلیل اثرات ضدتومور و مقابله با سلول های سرطانی می تواند به درمان سرطان سینه کمک کند.

شربت ایمیونیتی ویواکیدز

مسایل ایمنی:

هنوز شواهد کافی در رابطه با مصرف فرآورده های موم عسل وجود ندارد اما با این وجود استفاده از فراورده های موم عسل خطر بالایی را برای بیماران ندارد. افراد معمولا مقداری موم را در حین مصرف عسل با آن استفاده می کنند. با این وجود در صورت داشتن آلرژی به عسل یا زنبور عسل، احتمالا به محصولات یا فرآورده های آن که حاوی موم عسل است، نیز آلرژی دارید. همچنین، در صورت استفاده دایمی و طولانی از موم عسل ممکن است به این ماده آلرژی پیدا کنید.

اما زنبورداران از جمله افرادی هستند که بیشترین احتمال تشکیل آلرژی به موم عسل را دارند چون آن ها با زنبور، موم و عسل بیشتر سروکار دارند. آلرژی به موم عسل به صورت اگزما ظاهر می شود. قبل از مصرف موم عسل - مخصوصا در صورتی که سابقه آسم یا واکنش آلرژیک دارید -  با پزشک خود مشورت کنید.

موم عسل را از کجا تهیه کنیم:

شما می توانید محصولات یا فراورده های موم را از داروخانه ها یا فروشگاه های مواد غذایی سالم تهیه کنید. فرآورده های موضعی موم شامل کرم، پماد و لوسیون می باشند. موم عسل به صورت خوراکی هم مصرف می شود و در بازار به شکل قرص، عصاره مایع و کپسول موجود می باشد.

در حال حاضر هیچ دوز معینی برای استفاده از موم عسل وجود ندارد زیرا تحقیقات بیشتری در این زمینه موردنیاز می باشد. یک مطالعه دوز مصرف موم عسل روزانه 70 میلی گرم را توصیه می کند اما این مقدار مورد تایید سازمان غذا و دارو قرار نگرفته است. کارخانه ها ممکن است دوزی را روی برچسب محصول پیشنهاد بدهند. در هر صورت قبل از مصرف فرآورده های موم عسل با پزشک مشورت کنید.

تنظیم: زهرا محبی (کارشناس ارشد تغذیه)